VN: Trường hợp tử vong đầu tiên do bị “amip ăn não người” tấn công. ( 'Amip ăn não người' tại Việt Nam, 1 người chết / Amip ăn não người gây tử vong đến 98% )

30/8/2012 09:47

'Amip ăn não người' tại Việt Nam, 1 người chết


Một bệnh nhân đã tử vong trong tình trạng hôn mê, kích động tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM. Đây được ghi nhận là trường hợp tử vong đầu tiên do bị “amip ăn não người” tấn công ở Việt Nam.

Chiều 29/8, đại diện Bệnh viện Bệnh nhiệt đới cho biết, bệnh nhân P.V.T (25 tuổi, quê ở Phú Yên) nhập viện vào ngày 30/7, trong tình trạng hôn mê, kích động. Được biết, trước khi nhập viện một tuần, bệnh nhân này có về quê ở Tây Hòa, Phú Yên. Tại đây, anh T. đã lặn mò trai, ốc… trong một bàu nước.

Sau đó, bệnh nhân lên cơn sốt, nhức đầu. Anh T. đã phải nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) trong tình trạng sốt, nhức đầu, co giật. Sau đó, anh T. tiếp tục được chuyển sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới. Đến ngày 31/7, bệnh nhân vẫn mê man, sốt cao, tình trạng quá nặng không qua khỏi nên người nhà đã đưa bệnh nhân về.

Ảnh chụp amip ăn não qua kính hiển vi (Ảnh: Lao động)

Về trường hợp của bệnh nhân T., các bác sĩ khẳng định anh bị nhiễm ký sinh trùng amip Naegleria fowleri, với chẩn đoán viêm màng não do amip. Đây là loại amip thường sống trong những vùng nước ngọt như ao, hồ, sông... đi vào cơ thể người thông qua đường mũi và theo thần kinh khứu giác tới sàn sọ và tiến vào não. Trong vòng 7-14 ngày sau khi thâm nhập, loại amip này đã ăn dần não của bệnh nhân để tồn tại, khiến bệnh nhân tử vong nhanh chóng.

Bản năng của loại ký sinh trùng này chủ yếu ăn vi khuẩn. Tuy nhiên, khi nhiễm vào não, chúng nhân lên nhanh chóng và bắt đầu ăn tế bào não để tồn tại. Mặc dù số lượng mắc bệnh rất hiếm gặp nhưng nếu bị nhiễm ký sinh trùng thì gần như đa số người bệnh đều bị tử vong với tỉ lệ 98%.

Triệu chứng lâm sàng chính của bệnh nhân khi bị nhiễm loại amip Naegleria fowleri thường là sốt nhẹ, đau đầu, cứng cổ. Vào thời kỳ cuối, khi não người bệnh đã bị amip Naegleria fowleri phá hủy nghiêm trọng, bệnh nhân có triệu chứng tâm thần, thay đổi hành vi, có ảo giác rồi dẫn đến tử vong.

L. Lam (Tổng hợp)
vietnamnet

_______

Amip ăn não người gây tử vong đến 98%

Thứ năm 30/08/2012 14:00


Do sự tiến triển của amip ăn não vô cùng nhanh chóng nên các hầu hết các trường hợp mắc bệnh khi phòng xét nghiệm tìm ra "thủ phạm" thì bệnh nhân đã tử vong.

Một bệnh nhân tử vong do amip ăn não (Ảnh Internet)


"Amip ăn não" có tên khoa học Naegleria fowleri (viết tắt N.f) là một loại sinh vật đơn bào sinh sống tự do di chuyển bằng roi thường được tìm thấy trong các khu vực nước ngọt ấm, chẳng hạn như ao, hồ, sông, suối nước nóng. Khi xâm nhập cơ thể người, amip N.f sẽ sinh sôi rất nhanh, sau đó di chuyển lên não. Sau đó nó sẽ bắt đầu ăn các nơ ron thần kinh, gây đau đầu dữ dội, sốt cao, ảo giác và thậm chí mất khả năng kiểm soát hành vi. Các nhà khoa học cho biết loại amip này gây tử vong nhanh đến nỗi rất khó nghiên cứu chúng tại phòng thí nghiệm. Trong số 30 loài Naegleria đã được phân lập thì chỉ có N. fowleri là gây bệnh ở người.

Thời kì ủ bệnh kể từ khi tiếp xúc với N.f  đến khi xuất hiện dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng (thay đổi từ 2-3 ngày) trong vòng 7-15 ngày. Khi có triệu chứng, sự tiến triển bệnh rất nhanh chóng và thường gây tử vong.

Khoang mũi là mới amip N.f xâm nhiễm đầu tiên. Sau khi đã bám được vào màng nhầy của mũi, N.f  tìm cách tiêu diệt các tế bào tại đó rồi tiếp tục xâm nhập lên não. Tại não người, loại N.f hầu như không di chuyển tiếp tục mà tồn tại, ký sinh ở đó và chủ yếu sống bằng nguồn dinh dưỡng nhờ ăn các tế bào não.

Sau thời gian ủ bệnh, sẽ khởi phát đột ngột đau đầu hai bên trán hoặc hai bên thái dương, sốt, buồn nôn, nôn, và viêm não. Đôi khi bệnh sớm tiến triển làm thay đổi sự cảm nhận về mùi vị xảy ra là do trophozoite làm tổn thương hệ thống khứu giác. Sau đó tiến triển dẫn đến hôn mê và co giật nhanh chóng - trong khoảng thời gian 3-7 ngày. Triệu chứng gần giống như viêm màng não mủ do vi khuẩn và trong giai đoạn sớm không thể được phân biệt. Hầu hết các trường hợp sẽ dẫn đến cái chết (chiếm 98%) sau đó 1 tuần.

Do sự tiến triển bệnh vô cùng nhanh chóng, nên hiện nay phần lớn chẩn đoán lâm sàng dựa yếu tố dịch tễ (bệnh nhân gần đây có bơi trong nguồn nước ấm hay không) cùng với các triệu chứng biểu hiện. Chẩn đoán được kết luận khi trophozoite được phân lập và xác định từ dịch não tủy hoặc tế bào não. Nuôi cấy N. f dễ dàng nhưng mất nhiều thời gian, còn bệnh thì tiến triển quá nhanh nên bệnh nhân sẽ có thể chết trong vòng một tuần.

Hiện nay chưa có vaccine phòng bệnh amip ăn não người, vì tỷ lệ nhiễm N.f thấp. Nên người dân cần nâng cao nhận thức về nhiễm kí sinh trùng N.f

Khi bơi lội ở những ao hồ có nguy cơ mang mầm bệnh cần sử dụng kính bơi, kẹp mũi. Chỉ nên tắm, bơi lặn ở những nơi nước sạch hoặc chắc chắn đã xử lý khử trùng.

Sau khi phát hiện ca nhiễm amip Naegleria fowleri “ăn não người” đầu tiên ở Việt Nam, người dân cần cảnh giác đề phòng.

(Nguồn: Viện Pauster Nha Trang)
V.N
laodong

___________


Thứ năm, 30/8/2012, 00:00 GMT+7

'Amip ăn não người' cướp mạng sống một thanh niên

Anh Hữu, 25 tuổi, ngụ Phú Yên, tạm trú tại Bình Thạnh, TP HCM, tử vong sau một ngày nhập viện. Kết quả xét nghiệm tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới cho thấy anh mắc phải loại “amip ăn não người”.

Làm nghề bán đậu phộng (lạc) dạo suốt hai năm nay tại TP HCM, vào giữa tháng bảy về quê dự đám cưới người thân, anh Hữu cùng bạn bè lặn bắt trai ở một cái bàu (một dạng ao hồ rộng lớn) gần nhà. Trở lại Sài Gòn, ngày 30/7, anh Hữu lên cơn sốt, nhức đầu, tự mua thuốc uống nhưng không khỏi.

Tối cùng ngày, anh Hữu đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định với biểu hiện nhức đầu, lơ mơ. Chọc dịch não tủy, các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân đã nhiễm một loại amip chưa thể xác định cụ thể nên chuyển qua Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới điều trị.

*

Chân dung amip qua kính hiển vi.

Tại đây, bệnh nhân sốt 39oC, lơ mơ, cổ cứng, thở nhanh 30 lần một phút. Bác sĩ Nguyễn Hoan Phú - Phó khoa nhiễm Việt - Anh cho biết, kết quả xét nghiệm soi dịch não tủy không thấy có vi trùng lao hay vi nấm gây viêm màng não nhưng lại có sự hiện diện của một loại amip. Sau đó, bệnh nhân vẫn sốt cao 40-41oC, suy hô hấp, xuất huyết tiêu hóa và rơi vào tình trạng hôn mê sâu. Đến 23h ngày 31/7, bệnh nhân nhiều lần bị ngưng tim đột ngột, tử vong.

Theo bác sĩ Phú, sau khi anh Hữu tử vong, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới tiếp tục làm nhiều xét nghiệm và kết quả xét nghiệm sinh học phân tử PCR cho thấy bệnh nhân chết do “amip ăn não người” tấn công. Đây là trường hợp đầu tiên được Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới phát hiện bị nhiễm “amip ăn não người”.


Amip - vi sinh vật nguy hiểm


Các bác sĩ cho biết, “amip ăn não người” là loài vi sinh vật đơn bào đáng sợ, có tên khoa học là Naegleria fowleri. Nhờ sở hữu trên 15.700 gen mã hóa protein, “amip ăn não người” có thể tồn tại trong tự nhiên ở 3 hình thái. Chúng thường săn đuổi và ăn vi khuẩn giống như các loại amip, hoặc cũng có thể chuyển sang dạng trùng roi để bơi đi tìm môi trường thuận lợi hơn; thậm chí “biến” thành dạng bào nang nếu gặp điều kiện khắc nghiệt. Chính vì khả năng biến hình linh hoạt này mà Naegleria fowleri rất khó bị tiêu diệt, có thể tồn tại dai dẳng ở những nơi ấm và ẩm ướt.

Theo bác sĩ Phú, “amip ăn não người” phát triển mạnh ở những vùng nước ngọt ấm áp như: ao, hồ, sông, suối… vào mùa hè; thậm chí là hồ bơi không được vệ sinh, sát khuẩn. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường mũi, di chuyển theo các sợi thần kinh khứu giác thông qua sàn sọ để lên não. Điều nguy hiểm là amip này có thể vượt qua mọi khâu lọc khử trùng, nhiễm vào hệ thống nước sinh hoạt của các gia đình. May mắn, amip này không gây bệnh thông qua uống nước, trừ khi súc miệng mà nước nhiễm amip xộc lên mũi.

Sau khi nhiễm “amip ăn não người” 1-14 ngày, các triệu chứng khởi đầu của bệnh sẽ xuất hiện: nhức đầu, buồn nôn, sốt, cứng cổ, xuất hiện ảo giác, thậm chí mất khả năng kiểm soát hành vi. Các triệu chứng thứ phát có thể đi kèm như: lú lẫn, u ám, thiếu tập trung, cơn co giật. Sau đó, bệnh diễn tiến nhanh chóng và nguy cơ tử vong rất cao, thường xảy ra từ 7 đến 14 ngày sau khi mắc bệnh. Các triệu chứng ban đầu này dễ nhầm với viêm não do vi khuẩn hoặc vi rút nên việc chẩn đoán rất khó khăn.

Theo Trung tâm Kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh Mỹ (CDC), bản năng của loại ký sinh trùng này không hoạt động để tấn công người và chúng chủ yếu ăn vi khuẩn. Tuy nhiên, khi nhiễm vào não, chúng nhân lên nhanh chóng và bắt đầu ăn tế bào não để tồn tại. Nếu bị nhiễm, nạn nhân chắc chắn sẽ bị viêm màng não.

Bệnh “amip ăn não người” được hai bác sĩ M. Fowler và R.F. Carter lần đầu tiên mô tả ở Australia vào năm 1965. Năm 1966, ông Fowler đặt tên cho loại amip này là Naegleria fowleri. Cho đến nay, khoảng 150 ca bệnh đã được xác định trong nhiều quốc gia và chỉ có một ca được cứu sống vào năm 1978.


Các quốc gia từng ghi nhận các ca bệnh “amip ăn não người”:


Mỹ: Giai đoạn năm 1937-2007 có 121 nạn nhân tử vong. Các năm 2001-2011 đã có 35 ca tử vong được báo cáo; trong đó đến 32 ca tiếp xúc với nguồn nước ở khu vui chơi giải trí.

New Zealand: Năm 1968-1978 có 8 trường hợp tử vong sau khi các nạn nhân bơi trong một hồ nước ấm ở khu vực Waikato.

Pakistan: 2 bệnh nhân nam 39 tuổi và 54 tuổi tử vong vào năm 2010.
Tiệp Khắc cũ: Năm 1962-1965 ghi nhận 16 bệnh nhân chết vì viêm não - màng não cấp do tắm trong một bể bơi.

Theo Phụ nữ TP HCM
* Tên bệnh nhân đã được thay đổi.
vnexpress

____________


Xuất hiện amip "ăn não người" ở Việt Nam
29/08/2012 20:50

(TNO) Bệnh viện Bệnh nhiệt đới (TP.HCM) vừa lần đầu tiên ghi nhận trường hợp bệnh nhân bị viêm màng não do ký sinh trùng amip "ăn não".

Ca bệnh đầu tiên ở VN


Bác sĩ Võ Minh Quang - Phó phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới chiều 29.8 cho biết, bệnh nhân P.V.T (25 tuổi, quê Phú Yên) nhập viện vào ngày 30.7, trong tình trạng hôn mê, kích động.

Được biết, trước khi nhập viện một tuần, bệnh nhân có lặn mò trai trong một bàu nước ở quê (Phú Yên). Sau đó, bệnh nhân lên cơn sốt, nhức đầu, uống thuốc không khỏi. Khi nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) anh T. trong tình trạng sốt, nhức đầu, co giật và được chẩn đoán là viêm màng não.

Các bác sĩ đã hội chẩn rồi nhanh chóng cho bệnh nhân chuyển viện sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới.

* Đường đi của amip từ môi trường tự nhiên vào cơ thể người - Ảnh: CDC

Kết quả chọc dò dịch não tủy cho thấy bệnh nhân bị nhiễm ký sinh trùng amip Naegleria fowleri, với chẩn đoán viêm màng não do amip.

Đến ngày 31.7, bệnh nhân vẫn mê man, sốt cao, tình trạng quá nặng không qua khỏi nên người nhà đã đưa bệnh nhân về.

Xác định con đường đi của amip, bác sĩ Đinh Nguyễn Huy Mẫn - Trưởng khoa Xét nghiệm Bệnh viện Bệnh nhiệt đới - cho biết thêm, mầm bệnh có thể đã chui qua niêm mạc mũi, rồi đi vào não của bệnh nhân và từ đó gây tổn thương.

Bác sĩ Quang cho biết, amip là loại ký sinh trùng sống ở vùng sông nước. Loại ký sinh trùng này thường gặp gây bệnh đường ruột, ít gặp hơn là gây áp-xe gan, còn ở các cơ quan khác thì hiếm gặp. Đây là trường hợp đầu tiên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tiếp nhận bệnh nhân bị ký sinh trùng amip “ăn” lên tới não.

Từ trước đến nay, cũng chưa có báo cáo nào ở nước ta ghi nhận bệnh nhân bị amip Naegleria fowleri “ăn não”.


Nhận diện sát thủ "ăn não"


Theo y văn thế giới, amip “ăn” lên tới não người có tên là Naegleria fowleri. Loại ký sinh trùng này thường được tìm thấy trong những vũng nước tù như ao hồ, sông, suối.

Theo nghiên cứu của Giáo sư Michael Beach, chuyên gia của Cơ quan Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) nghiên cứu về các chứng bệnh bắt nguồn từ nước thì Naegleria fowleri là loại amip ưa nhiệt, khi nhiệt độ tại các hồ nước ấm dần lên thì chúng sẽ hoạt động mạnh hơn.

Ký sinh trùng này chui vào cơ thể bằng đường mũi. Khi xâm nhập cơ thể người, amip Naegleria fowleri sinh sôi rất nhanh, sau đó di chuyển lên não. Tại não, loại amip này hầu như không tiếp tục di chuyển mà tồn tại, ký sinh ở đó và chủ yếu sống bằng nguồn dinh dưỡng nhờ ăn các tế bào não.

* Hình ảnh ký sinh trùng amip Naegleria fowleri tấn công và "ăn não" - Ảnh: CDC

Bị nhiễm amip Naegleria fowleri, bệnh nhân sẽ bị viêm màng não.

Triệu chứng lâm sàng chính của bệnh nhân khi bị nhiễm loại amip Naegleria fowleri thường là sốt nhẹ, đau đầu, cứng cổ. Vào thời kỳ cuối, khi não người bệnh đã bị amip Naegleria fowleri phá hủy nghiêm trọng, bệnh nhân có triệu chứng tâm thần, thay đổi hành vi, có ảo giác rồi dẫn đến tử vong.

Mặc dù điều này hiếm khi xảy ra nhưng bệnh hầu như đều dẫn đến tử vong (tỷ lệ tử vong ước tính khoảng 98%).

Bác sĩ Quang cho biết amip gây bệnh đường tiêu hóa hay nặng hơn là ap-xe gan có thuốc đặc trị được nhưng trường hợp lên tới não thì bệnh viện chưa gặp bao giờ.

Theo nghiên cứu của Giáo sư Michael Beach, hiện tại, chưa có một phương pháp hay loại thuốc nào điều trị có hiệu quả cho những người bị nhiễm loại amip này. Tuy nhiên rất may là rất hiếm gặp trường hợp bị nhiễm amip “ăn não".

Cách phòng bệnh tốt nhất là chỉ nên tắm, bơi, lặn ở những nơi nước sạch và sử dụng dụng cụ kẹp mũi bảo vệ khi bơi, lặn trong các hồ nước có nguy cơ có mầm bệnh.

Cho đến nay trên thế giới chỉ mới phát hiện được khoảng vài trăm trường hợp bệnh nhân bị nhiễm loài amip "ăn não người" này. Theo thống kê báo cáo ghi nhận tại Mỹ, trong thời gian từ năm 1995 - 2004, có ít nhất 23 người bị tử vong do loại ký sinh trùng amip này gây ra. Số bệnh nhân tử vong nhiều nhất được ghi nhận vào năm 1980, với 8 trường hợp. Vào tháng 8.2011, Cơ quan Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) xác nhận có hai người tử vong do bị nhiễm loại ký sinh trùng amip hiếm gặp này.

Nguyên Mi
thanhnien